Intussen zijn onze techneuten druk in de weer om verder te bouwen aan ons motortje. De aanbouw van de brandstofpomp was een heel precies werkje want de inspuiting moet op de juiste tijd gebeuren anders loopt de motor niet. Omdat bij het verwijderen van de pomp merktekens zijn aangebracht op de tandwielen kon de pomp op de juiste wijze worden aangebouwd. De in- en uitlaat zaten al gemonteerd en toen kwam het spannende moment van het meten van de compressie in de cylinders. Dat was even schrikken, cylinder nr 1 was perfect in orde, maar nummer 2 gaf helemaal niks aan. Maar de ervaren monteurs waagden het er op en starten de motor op die ene goede cylinder. Na even lopen en veel vuil en rotzooi uitbraken startte spontaan de tweede cylinder ook en even later liep de motor heel mooi als een spinnende kat en dat na meer dan 20 jaar stilstand!

Op dat moment was er nog geen koelwater dus er kon maar kort gedraaid worden. Inmiddels is de radiateur terug van reparatie bij NRF te Mill, een bedrijf dat zeer bekend is, niet alleen op autogebied maar ook in de scheepvaart en oa grote beunkoelers levert aan alle soorten schepen. De grote motoren en generatoren worden met een dergelijke beunkoeler gekoeld. Hiernaast een foto van onze radiateur voor twee echt antieke voorbeelden van veel jaren geleden. Binnenkort kunnen we dan met dank aan NRF onze MWM nu voorzien van koelwater en gaan we echt eens flink proefdraaien.

En dan zijn we weer een week verder en er is weer veel gesleuteld aan de motor. Hieronder een plaatje van de huidige toestand voor het grote proefdraaien. Wat er nu nog moet gebeuren is het plaatsen van de koelwaterpomp en de dynamo. Dan de V-snaar opmeten zodat alles netjes meedraait en we kunnen echt gaan testen. Veiligheid voorop, we nemen geen risico’s de techniek moet perfect zijn.

Een van de oplettende lezers vroeg of het mogelijk zou zijn om een filmpje te bekijken van de proefstart. Leuk idee, we gaan eens kijken hoe we dat voor elkaar gaan krijgen maar dan natuurlijk met het hele technische team er op. Geduld, wij doen ons best tot binnenkort.

Inmiddels zijn we alweer een paar weken verder en de werkzaamheden lopen als gepland. Na de diagnose waarbij we met grote waarschijnlijkheid kunnen aannemen dat de motor geen inwendige schade heeft heeft er een complete facelift plaatsgevonden. Eerst flink schoonmaken en ontvetten en dan gaat de verfspuit er op. Dat geeft meteen een vriendelijk beeld en het is altijd leuk om aan een schoon en mooi motorblok te werken.

De opbouw kan beginnen en dan zien we op de foto’s dat de startmotor aan de ene zijde is gemonteerd en aan de andere kant zijn de in- en uitlaatspruitstukken gemonteerd. De koelwaterpomp geeft nog een klein probleem =omdat de maat afwijkend is. Maar onze technische mensen bedachten weer een oplossing en sponsor Kepser Prometaal  heeft een lasersnijmachine en daar gaat met als voorbeeld de pakking een stalen vulplaat gemaakt worden, millimeter precies uitgesneden uit 2mm staalplaat. De radiateur is onderweg en die gaan we straks met koelwaterslangen aan de motor koppelen. Meer daarover de volgende keer.

Als volgende gaat het hele brandstofsysteem gemonteerd worden. Eerst heel precies alles schoonmaken, alle leidingen doorblazen wat er mag niet het kleinste vuiltje in zitten anders raken de injectors verstopt. Er ontbrak nog een deksel om de pompelementen in de brandstofpomp te beschermen. Nergens meer te krijgen dus dat moesten onze mannen heel precies namaken.

Hoe klein lijkt de Zeldenrust hier tussen moderne schepen in aanbouw op de werf in Gorinchem. Op dit overzicht ziet u al dat er heel wat gaten zijn gedicht en nieuw plaatwerk is opgelast. Alles wordt goed nagelopen en met moderne lasmethoden in een overdekte hal is het goed werken.

Een echt slecht stuk wordt eerst uit de romp gesneden, vervolgens komt daar een nieuw stuk in en dat wordt weer waterdicht afgelast. Daarbij moet er natuurlijk weer een degelijke verbinding zijn met de spanten. Dat mag niet zomaar los zitten. Vroeger was dat de taak van die vele klinknagels. Daarom ziet u op de foto van die kleine gleuven in de plaat. Op die plek kunnen ze  dan de plaat aan het spant vastlassen voor een stevige verbinding.

Om het nieuwe plaatwerk zo mooi strak over de romp te krijgen is vakmanschap nodig. Een staalplaat kun je maar in één richting buigen. Maar een scheepsromp heeft mooie vloeiende rondingen en de buiging is daar in twee richtingen. De Zeldenrust heeft een unieke mooie rompvorm met veel ronding. Om een rechte staalplaat passend te krijgen gaat de meester ijzerwerker eerst een mal maken van de afmetingen en de ronding. Op die mal van karton zet de meester allerlei aanwijzingen want de plaat moet naar een grote scheepsbouw pers. Die pers drukt met enorme kracht op bepaalde plekken in de staalplaat waardoor de plaat rond gaat staan. Het is een ware kunst om precies op de juiste plek te drukken zodat de plaat ook mooi past op de oude romp. Wie die kunst beheerst mag zich pas echt scheepsbouwer noemen.

En zo vordert het werk, het gaat snel en de leerling scheepsbouwers steken er veel van op. De jongeman die hier het vak leert heeft zijn leven lang werk. Op de foto hieronder kunt u zien met wat voor geweldig vakmanschap hier bij Shipyard Damen gewerkt wordt. Mooie strak aangelijnd platen gaan ons pontje weer een lang leven meegeven. Wij houden u op de hoogte van de vorderingen.

 

Diagnose brandstofsysteem motor

Na demontage van de hogedruk brandstofpomp en de verstuivers die de diesel onder zeer hoge druk in de verbrandingskamer van de motor vernevelen hebben we een eerste geïmproviseerde test gedaan om te kijken of er na al die jaren van stilstand nog wel wat werkte. Dat bleek geen verrassing want er was behoorlijke schade aan de pomp.

Vervolgens naar de regionale specialist gereden en gevraagd of daar nog wat aan te repareren viel en vanmorgen kwam op die vraag antwoord. Meteen foto’s gemaakt zodat we duidelijk kunnen zien wat er moet gebeuren om deze belangrijke onderdelen weer aan de praat te krijgen.
De werkplaats leek wel zo schoon als een ziekenhuis want in deze branche gaat het om duizendsten van millimeters bij het repareren en afstellen van brandstof pompen voor moderne dieselmotoren. Onze pomp zit wat ruimer in zijn jasje want in 1958 kwam dat nog niet zo nou.

Alle onderdelen bekeken en er moet een aantal dingen vervangen worden. Dan horen we termen als ‘pomphuis’ en ‘persklep’ en ‘lagers’ en ga zo maar door. Dat zijn kostbare zaken en dankzij bijdragen van onze sponsors als Westfalia-separator Cuijk, een bedrijf wat ook actief is in de scheepvaart van groot belang.  Nu hebben we ook weer iets waar we vele jaren mee vooruit kunnen.

Van de verstuivers hoefden alleen de ‘nozzels’ vervangen te worden, dat zijn de punten met de micro kleine spuitgaatjes waardoor de brandstof verneveld wordt. Door de hoge druk van liefst 180 BAR mengt de ingespoten nevel zich goed met lucht en dat is belangrijk voor de verbranding.

Van de werf komen ook gunstige berichten. Bijgaande foto’s  laten de voortgang van het werk aan het casco zien. Door het stralen is de conditie van de staalplaten goed te beoordelen en veel kleine gaatjes worden nu uitgesneden en als een oude broek opgelapt met een mooi nieuw stuk er in.
Dat dichtmaken van al die kleine gaatjes is noodzakelijk omdat er straks óver de oude huid een nieuwe huid wordt gelast. Dan noemen ze ‘een nieuw vlak’ lassen. Maar er mag natuurlijk nooit water tussen deze beide staalplaten komen want gaat alles inwendig roesten. Er moet dus nauwkeurig gewerkt worden. Deze werkmethode maakt het oude casco weer waterdicht en sterk en zo kan hij weer jaren mee.
Ter voorbereiding hebben ze de oude dubbelplaten die vroeger op de huid gelast zijn aan de voorkant als bescherming tegen slijtage bij het afmeren aan de oever er weer vanaf gehaald. zie foto.

 

Het werk wordt gedaan door de ervaren ijzerwerker Bert die leiding geeft aan twee leerlingen. Zo kan hij via dit restauratieproject zijn vakkennis in de praktijk overdragen aan jongeren die straks een volwaardig beroep uitoefenen in de scheepsbouw.

Hiernaast is duidelijk te zien hoe een en ander in zijn werk gaat. Zit er een gaatje dan wordt daar een vierkant stuk uitgesneden en netjes een nieuw stukje plaatwerk ingelast. Dat is natuurlijk wel wat werk maar noodzakelijk om te zorgen dat er geen water tussen de platen kan lopen.

 

Eerste metingen van de kajuit zijn verricht door leerlingen Bol 4 vanROC de Leijgraaf. Zij gaan nu de tekeningen maken, zodat we daarna aan de slag kunnen met de restauratie. Bouwmensen Oss gaat samen met ROC de Leijgraaf dit project aanpakken, zodat het voetveer weer in november kan gaan varen.

Op de foto ziet u een van de leerlingen de metingen uitvoeren. Wat natuurlijk direct opvalt is dat het stuurhutje zo laag is. Dat komt omdat ooit iemand de halve stalen onderkant er af gesloopt heeft. De leerlingen kunnen dus op dit moment alleen de houten bovenconstructie vervangen maar zónder de deur. Wij kennen de lengte nog niet en moeten later bij de inbouw de hoogte van de stuurhut aanpassen aan de hoogte van toekomstige motorkap. Die horen naadloos aan elkaar te passen. Zodra we zover zijn weten ook hoe hoog de deur moet worden.

 

Om een boot te kunnen besturen heb je een roer nodig wat achter de schroef zit en het schroefwater naar links of naar rechts drukt waardoor de boot van richting verandert.
Om dat roer te kunnen bedienen is er in de stuurhut een stuurrad aanwezig wat door middel van een ketting en kabels het roer achterop de boot kan bedienen.
Dat stuurrad zit op een zogenaamd ‘haspel’ waarin een tandwiel de ketting aandrijft.  Dat haspel, ook wel stuurhuisje genoemd, was nog aanwezig in de stuurhut toen we die daar in Dieren in de opslag aantroffen.
Nu zat er door jarenlang gebruik veel speling op het stuurasje en dat is nu heel mooi gerepareerd door onze sponsor Wilco Cuijk die een nieuwe as en bus gemonteerd heeft. We kunnen nu weer jaren spelingvrij sturen.

Op onderstaande foto ziet u de combinatie van stuurrad en haspel. Dit stuurrad heeft er waarschijnlijk vele jaren op gezeten maar er is ons gezegd dat dit niet het echte originele stuurrad is.
Dat maakt ons natuurlijk nieuwsgierig en we zouden dan ook heel graag willen weten of iemand ons daar meer van kan vertellen. Wij proberen ons pontje heel authentiek te restaureren en daar hoort natuurlijk ook het oorspronkelijke stuurrad bij.

 

 

Terwijl het casco bij Damen Shipyard stevig wordt aangepakt zijn onze vrijwilligers met andere onderdelen bezig. De motor, het hart van een schip wordt nu onder handen genomen. Toen we de motor voor het eerst bekeken en het vliegwiel probeerden te draaien kwamen er allerlei onheilspellende geluiden uit. Dat gaf ons wel te denken maar nadat de eerste onderdelen waren gedemonteerd en we het binnenwerk konden inspecteren bleek dat wat men het ‘draaiend gedeelte’ noemt in zeer goede conditie te verkeren.

Allereerst werd na enig speurwerk een passende startmotor gevonden in Duitsland. Daarmee werd de motor rond gedraaid en we konden een smeeroliedruk van 3 Bar van de meter aflezen. Dat is heel mooi. Geen gekke geluiden meer maar alles draait soepel.

Het hele brandstofsysteem werd gedemonteerd en is voor complete revisie naar een gespecialiseerd bedrijf gebracht. Dat komt straks weer als nieuw terug.
Volgende probleem bleek de koelwaterpomp. Die is helemaal kaduuk en moet vervangen worden. We zijn nu op zoek naar een nieuwe.

Dan zitten we met een missend onderdeel, het uitlaatspruitsuk. Dat is het eerste deel van de uitlaat wat aan de motor gebouwd zit. Dat is nergens te krijgen en onze deskundigen zullen waarschijnlijk zelf een nieuwe moeten maken.
Kortom, er worden flinke vorderingen gemaakt maar een en ander vereist veel aandacht en deskundigheid.

 

De oude motor oogt nu nog niet maar wij hopen hem binnenkort aan het lopen te krijgen en daarna gaat de verfspuit erop zodat hij weer in zijn originele kleuren kan pronken.

 

 

Onlangs hebben we via informatie van derden een tip gekregen waar de originele motor zou kunnen staan. We zijn daar meteen op af gegaan en hebben inderdaad de motor teruggevonden bij motor-revisie bedrijf Pasman in de buurt van Dieren.
In een opslagloods wel 6 meter boven de grond zagen we de motor staan, keurig al die jaren bewaard en netjes en droog opgeslagen in een stelling.
Maar wel heel erg hoog en hoe krijgen we dat zware gevaarte naar beneden?

De afspraak werd gemaakt dat wij binnenkort met de aanhangwagen die kant oprijden en de motor en een keerkoppeling die waarschijnlijk achter deze motor heeft gezeten ophalen uit de opslagloods. Komende maanden gaan we met een deskundige vrijwilliger bekijken hoe we de aandrijving weer draaiend gaan krijgen.

Hiernaast een foto van wat waarschijnlijk de keerkoppeling is geweest die aan de motor paste. We doen daar nog onderzoek naar, voor kenners hier even de naam en type: Rijsdijk OK-2. Een keerkoppeling is als een versnellingsbak van een auto en daarmee kun je vooruit of achteruit varen.

Uit de boutgaten in de fundatie van het casco kunnen we misschien afleiden hoe de keerkoppeling heeft gezeten.

 

Dan wachtte ons nog een verrassing want de mensen van Pasman hadden het stuurhuisje ook al klaargezet zodat we dat alvast mee konden nemen op de aanhanger. Er ontbrak een 40 tal centimeters van de stalen onderbouw maar dat kunnen we later weer reconstrueren. het houtwerk is in slechte staat na al die jaren maar de leerlingen van de school “Bouwmensen” gaan dat te zijner tijd aanpakken als leerproject.

De besturing gaat met staalkabels en loopt over katrollen naar het roer. Na inspectie van het casco bleek alles nog intact en in redelijke staat zodat we dat weer goed in orde kunnen krijgen.

 

 

In het stuurhuisje zat nog de complete bediening van roer en motor zodat we alles in het nieuwe stuurhuisje op de juiste plaats terug kunnen zetten en  aansluiten.

Op oude foto’s is nog te zien waar het mastje en de verlichting hebben gezeten natuurlijk de luchthoorn.